Udział w międzynarodowym Biennale SACO.
Obserwatorium Ciszy (Observatory of Silence) to realizacja artystyczna powstała podczas SACO Bienal – międzynarodowego biennale sztuki współczesnej odbywającego się w Chile, w surowym i inspirującym krajobrazie pustyni Atacama. Projekt został zrealizowany dzięki wsparciu finansowemu Instytutu Adama Mickiewicza w ramach programu wspierania mobilności artystów i promocji polskiej kultury za granicą.
Sztuka i nauka: wspólna przestrzeń pytań
Punktem wyjścia dla projektu był fundamentalny dylemat: skąd wzięło się życie we wszechświecie i jakie jest nasze miejsce w jego strukturze. Artystka, inspirując się m.in. refleksją astrofizyka Bryana Coxa o nieskończonych możliwościach form natury, zbudowała konceptualny pomost między astrobiologią a sztuką współczesną. Projekt zakładał eksplorację miejsc ekstremalnych, takich jak Atacama – traktowanych dotąd jako niemożliwe do życia środowisko. Tymczasem właśnie tam mogą skrywać się odpowiedzi na pytania o istnienie i przetrwanie.
Obserwatorium Ciszy nie poszukuje potwierdzeń – ale otwartości. Obserwacja staje się tu aktem oporu wobec antropocentryzmu, pośpiechu i dominacji. Cisza, przestrzeń i niepewność stają się wartościami artystycznymi.
Rezydencja artystyczna i współpraca z ISLA
Udział w SACO Bienal był połączony z rezydencją artystyczną organizowaną przez ISLA – Instituto Superior Latinoamericano de Arte. ISLA to interdyscyplinarna platforma badawczo-artystyczna działająca w północnym Chile, która wspiera projekty łączące sztukę, naukę i ekologię. Dzięki tej współpracy artystka miała możliwość intensywnego kontaktu z lokalnym kontekstem, prowadzenia badań terenowych i pracy w otoczeniu pustynnego krajobrazu – jednego z najbardziej ekstremalnych środowisk na naszej planecie zwanym przez naukowców Mars on Earth.
Rezydencja objęła także wizyty w obserwatoriach astronomicznych Cerro Murphy oraz Paranal. Bezpośrednie doświadczenie pracy naukowców – w tym udział w nocnych obserwacjach – stało się integralną częścią procesu twórczego. Pozyskane dane, obrazy i technologie stały się inspiracją dla finalnej formy artystycznej.
Instalacja in situ: poetyka nauki
Efektem rezydencji była instalacja artystyczna stworzona specjalnie do przestrzeni wystawienniczej SACO Bienal. Rozpięte nici, ułożone w harmonijne, dynamiczne układy, odzwierciedlały wiedzę, którą autorka zdobyła. Instalacja nie była jednak jej ilustracją, ale próbą przekształcenia złożonych, naukowych treści w poetycki język wizualny. Tytułowe „Obserwatorium” to nie fizyczny teleskop, ale stan kontemplacji – miejsce, w którym widz zostaje zaproszony do zatrzymania się i obserwowania tego, co niewidoczne.
Atakama i Mars – dwie pustynie, jedna ziemska, druga pozaziemska – stają się w tym projekcie metaforami przetrwania, ciszy i obecności w nieobecności.
SACO i ISLA – przestrzenie międzynarodowego dialogu
Bienal SACO, organizowane od 2012 roku, to jedno z najważniejszych wydarzeń artystycznych w Ameryce Południowej poświęconych międzynarodowej sztuce współczesnej. Tegoroczna edycja odnosiła się do tzw. ciemnych ekosystemów – czyli miejsc wykluczonych z głównego nurtu cywilizacji.
Dzięki wsparciu Instytutu Adama Mickiewicza, projekt „Obserwatorium Ciszy” mógł zaistnieć w pełni – jako połączenie naukowej dociekliwości i artystycznej wrażliwości, ukierunkowane na odkrywanie nowych znaczeń w krajobrazie, danych i samym akcie obserwacji.
Więcej informacji
- SACO Bienal – Ecosistemas Oscuros 2025
- ISLA – Instituto Superior Latinoamericano de Arte
- Instytut Adama Mickiewicza – Culture.pl
- Tretyn art – YouTube
